ریز مغذی ها در کشاورزی نقشی به مانند نقش ویتامینها برای بدن انسان میباشد. گاهی به دلیل کمبودهای خاک در مواد ریز مغذی مجبور به استفاده از کودهای ریز مغذی میشویم. در انسان نیز به همین شکل است، هنگامی که غذای انسان به میزان کافی ویتامین نداشته باشد ما ضعیف میشویم و برای جبران این ضعف باید از مکملهای ویتامینی استفاده کنیم.
نقش ریز مغذی ها در کشاورزی نیز درست به مانند ویتامینها در بدن انسان است. میکرو المنتها یا همان ریز مغذی ها ترکیباتی هستند که به میزان کم برای گیاه ضروری میباشند و معمولا در کنار کود کامل و به منظور تقویت گیاه استفاده میشوند. شما با خرید کود های ریز مغذی میتوانید تمامی عناصر مورد نیاز گیاه را به صورت یک جا تامین کنید.
عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان
ریز مغذی ها در کشاورزی بسیار هائز اهمیت هستند اما، به طور کلی یک گیاه برای رشد خود به ۱۷ عنصر شناخته شده نیاز دارد که در دو دسته ریز مغذی ها و درشتمغذیها طبقهبندی میشوند. چیزی که مسلم است این است که گیاه به مقدار برابری به این عناصر نیاز ندارد و بسته به نوع گیاه ترکیب مورد نیاز از عناصر نیز متفاوت خواهد بود.
به طور مثال گیاهانی که در خانواده دانههای روغنی محسوب میشوند نیاز مبرمی به گوگرد دارند و گیاهانی که بر مبنای پروتئین هستند نیاز مبرمی به نیتروژن دارند. همچنین عنصر پتاسیم در درختان میوه و به منظور افرایش کیفیت میوهها نقش قابل توجهی دارد.
این ۱۷ عنصر مورد نیاز گیاه در دو دسته عناصر ریزمغذی و درشتمغذی و به شرح زیر طبقهبندی میشوند:
عناصر درشت مغذی
عناصر کربن، هیدروژن، اکسیژن، نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم و گوگرد در دسته عناصر درشتمغذی یا پر مصرف گیاهان قرار میگیرند که بسته به نوع گیاه باید از آنها به مقدار کافی در خاک وجود داشته باشد. البته قیمت کود NPK با این که ۳ عنصر اساسی را دارا میباشد نسبت به تهیه این عناصر به صورت تک تک بسیار بصرفه تر میباشد.
ریز مغذی ها در کشاورزی
عناصری همچون بور، کلر، مس، آهن، منگنز، مولیبدن، نیکل، کبالت و روی نیز در گروه عناصر کممصرف قرار میگیرند.
ریز مغذی ها در کشاورزی
ریز مغذی ها در کشاورزی عناصری هستند که به میزان کمی برای گیاه ضروری هستند. به طور مثال اگر در یک کیلوگرم از خاک به ۱۰ گرم نیتروژن احتیاج داشته باشیم به عنصری مانند مس به ۰٫۵ گرم و یا حتی کمتر از این مقدار نیز نیاز خواهیم داشت.
گیاه عنصر کربن را از co2 موجود در هوا و هیدوژن و اکسیژن را نیز از آب تامین میکند. گیاه ما عمده عناصر باقیمانده مورد نیاز خود را از خاک و یا از برگهایش تامین میکند و اگر ما میخواهیم که بازدهی بالایی از محصول خود بگیریم باید عناصر مورد نیاز گیاه را در دسترس آن قرار دهیم.
عناصر ریزمغذی به میزان کم برای گیاه ضروری هستند و اگر نتوانیم به مقدار کافی از این عناصر را به خاک وارد کنیم بازدهی گیاه ما به شدت کاهش خواهد یافت. همچنین اگر مقادیر بالایی از این عناصر را به خاک وارد کنیم احتمالا اختلال در جذب عناصر و مسمومیت گیاه نیز وجود دارد.
انواع کودهای ریز مغذی ها در کشاورزی و کاربرد آنها
در ادامه مبحث ریز مغذی ها در کشاورزی به طور خلاصه به کاربرد و موارد استفاده ریزمغذیها در گیاهان مختلف میپردازیم:
کود آهن
عنصر آهن یکی از اجزای مهم آنزیمی در گیاهان است که در نقاط مختلفی از سیستم انرژی و تکثیر گیاه نقش دارد. در شرایطی که کمبود آهن در گیاه داشته باشیم سنتز کلروپلاست گیاهی مختل میشود و این اختلال در گیاه منجر به زردی آن میشود.
پس یکی از دلایل زرد شدن نا به هنگام گیاهان کمبود آهن در آن است و یکی از دلایل اصلی کمبود آهن در خاک زیاد بودن بیکربنات و قلیایی بودن خاک است.
کود روی
اگر خاک زمین شما قلیایی است و مقادیر آهک بالا و مواد آلی کمی دارد به احتمال فراوان میزان عنصر روی در آن کم است و باید اقدام به تغذیه زمین با این عنصر بکنید. نقش این عنصر در گیاه ساختاری میباشد و به عنوان کوآنزیم در کنار آنزیمهای حیاتی گیاه اقدام به فعالیت میکند.
از علائم کمبود روی در خاک میتوانیم به کوچک شدن برگها، افت گلدهی و دیگر علائم مانند زردی در برگها شود. کمبود این عنصر در درختان میوه اثرات مشهودی دارد. به طور مثال کمبود روی در انگور منجر به این میشود که دانههای انگور به طور همزمان نرسند. به طور کلی کمبود هر عنصری میتواند باعث خسارات جبران ناپذیری شود، به همین دلیل شما با خرید کود های کشاورزی اصل و با کیفیت میتوانید از بروز این خسارات جلوگیری کنید یا به موقع اصلاح آن انجام شود.
کود بور
بور یکی از عناصر ریز مغذی است که نقشی اساسی در ساختار گیاه و تولید مثل سلولهای آن دارد. این عنصر در خاک متحرک است و به شکل یونی خود میتواند توسط گیاه جذب شود. همچنین بور به طور مستقیم در گردهافشانی و تولید دانه نقش دارد.
برای آنالیز میزان بور موجود در گیاه بهترین راهکار بررسی و استفاده از برگهای جوان گیاه است. حداقل میزان کافی بور در برگ گیاه خشک باید ۲۵ تا ۷۵ واحد در هر میلیون یا PPM باشد. استفاده از کود حاوی بور در مواقعی که میزان آن کم باشد و در گیاهانی همچون یونجه، چغندر قند، سیب زمینی، گل آفتابگردان، سویا و کلزا توصیه میشود.
کود منگنز
گیاهانی همچون گندم، جو، نخود، نخودفرنگی، لوبیا، سیبزمینی، سویا، پیاز، کاهو، اسفناج، سیب، انگور، مرکبات و هلو حساسیت بالایی نسبت به کمبود منگنز از خود نشان میدهند. از علائم کمبود منگنز در گیاهان میتوانیم به رنگپریدگی، زرد شدن و نکروزه شدن برگها اشاره کنیم.
از نقشهای منگنز در گیاهان میتوانیم به فعالیت آنزیمی، تسریع جوانهزنی و کمک به رسیدگی میوهها اشاره کنیم.
کود مس
مس نیز یکی دیگر از ریز مغذی ها در کشاورزی است که به عنوان کوآنزیم (فعالکننده آنزیم) در گیاهان به ایفای نقش میپردازد. این عنصر در دسته کمتحرکترین عناصر خاک قرار دارد و به سختی و با تشکیل ترکیب با دیگر عناصر که فعالتر هستند جذب میشود. جذب مس در خاکهای قلیایی به سختی صورت میگیرد و برای افزایش جذب مس باید اسیدیته خاک را کاهش دهیم.
کمبود مس در گیاهان با ریزش نابههنگام برگها خود را نشان میدهد و شاهد سوختگی و زرد شدن برگها خواهیم بود. همچنین رشد عمومی گیاه افت خواهد کرد و گیاه شادابی خود را از دست خواهد داد. تمام این موارددر نهایت منجر به کاهش بازدهی مزرعه خواهند شد.
کود مولیبدن
اگر بخواهیم اقدام به تغذیه گیاه بکنیم آخرین چیزی که میتوانیم به آن فکر بکنیم مولیبدن است. مقدار مورد نیاز مولیبدن برای گیاه ۰٫۳ تا ۱٫۵ واحد در هر یک میلیون واحد است. این عنصر به عنوان یک کوآنزیم و در واکنش تولید اسیدهای آمینه و تبدیلات نیتروژن نقش دارد. کمبود مولیبدن در گیاهان چندان رایج نیست و تنها ممکن در برخی از گیاهان خاص شاهد کمبود آن باشیم.
کود کلر
یکی دیگر از ریز مغذی ها در کشاورزی کلر میباشد. نقش این عنصر در گیاه شامل تنظیم منافذ تنفسی گیاه در مناطق گرم و خشک به منظور حفظ آب گیاه، تسهیل نقل و انتقال دیگر عناصر در گیاه و نقش فعال در قتوسنتز میباشد. علائم کمبود کلر در گیاهان مختلف متفاوت است و نمیتوان به راحتی کمبود آن را تشخیص داد.
اگر دانستن بهترین کودهای ریز مغذی برای شما مهم است باید بگوییم که بهترین کودهای ریز مغذی برای گیاه شما کاملا به نوع، مرحله رشد، نیاز و خاک آن بستگی دارد. اما میتوان گفت هر کودی برای این که نتیجه مطلوبی بر گیاهان بگذارد باید از کیفیت مطلوبی برخوردار باشد و در عین حال قیمت کودها از جمله قیمت کود ریز مغذی به میزان زیادی به کیفیت کود وابسته است.