بیماری های قارچی گیاهی:

قارچ‌ها گروهی بسیار بزرگ و متنوع از میکروارگانیسم‌ها هستند. قارچ‌های گیاهی درواقع سلول‌هایی هستند که حاوی هسته‌هایی با پیوند غشایی است،‌ این سلول‌ها تهی از کلروفیل‌اند. سلول‌های قارچ‌ها دیواره محکمی دارند. قارچ‌ها ساختاری روینده دارند که در آن بخشی از رشد به‌سمت هوا و بخشی دیگر داخل بافت‌های ارگانیسمی که روی آن قراردارند، رشد می‌کند.

تکثیر قارچ‌ها هم از روش‌های جنسی و هم با شیوه‌های غیرجنسی صورت می‌گیرد. قارچ‌ها از طریق هاگ‌هایی که به فراوانی یافت می‌شوند، ازدیاد می‌کنند. هاگ‌ها از طریق باد، آب، خاک، پرندگان و حشرات روی سطوح گیاهان منتقل می‌شوند. وقتی یکی از گیاهان باغ آلوده به قارچ شد، لازم است که سایر گیاهان را از آلودگی قارچی محافظت کرد. بیماری‌های گیاهی که توسط قارچ‌ها ایجاد می‌شوند منجر به کاهش محصولات، بروز علامت روی گیاه، تأثیر منفی روی گل‌ها و میوه‌ها و در نهایت مرگ گیاه می‌شوند.

بیماری‌های قارچی گیاهی بخش عمده بیماری‌های گیاهی را تشکیل می‌دهند. ارگانیسم‌های قارچی و شبه قارچی در مجموع بیش از ۸۰۰۰ گونه هستند که سبب بیماری‌های قارچی گیاهی می‌شوند. ارگانیسم‌های شبه قارچی شامل فیتیوم و فیتوفتورا هستند.

 

اصلی ترین انواع بیماری های قارچی در گیاهان

لکه‌های پوستی قهوه‌ای (BROWN PATCH)

این بیماری برروی علف‌های چمنی توسط گونه‌های مختلفی از قارچ ریزوکتونیا بروز می‌کند. لکه‌های قهوه‌ای و زردرنگ به شکل‌های نامنظم برروی چمنزار ظاهر می‌شوند. این بیماری روی ریشه و تاج چمن اثر نمی‌کند،‌ بنابراین به‌عنوان بیماری برگی شناخته می‌شود.

 

شانکر (CANKER)

برخی از آلودگی‌های قارچی برروی ریشه‌ها و پوست گیاهان اثر می‌گذارند. از این نوع قارچ‌ها می‌توان خوره‌ی گیاهی را نام برد. این قارچ روی درختانی که چوب فراوان دارند اثر می‌کند و موجب آسیب‌های مقطعی در بخش‌های چوبی مثل پوست درخت می‌شود.

 

پژمردگی شقایق (CLEMATIS WILT)

این بیماری توسط قارچی به‌نام Phoma clematidina ایجاد می‌شود. این قارچ از طریق زخم‌ها و بریدگی‌هایی که توسط حشرات روی بدنه گیاه ایجاد شده‌است، وارد آن می‌شود. در حالت عمومی، این بیماری موجب بروز لکه‌های قهوه‌ای و سیاه روی گیاهان پیوندی با گل‌های بزرگ می‌شود.

 

سفیدک کرکی (DOWNY MILDEW)

این بیماری توسط Peronosporaceae به‌وجود می‌آید و بسیاری از گیاهان را مبتلا می‌کند. زمانی که روی برگ‌ها، لکه‌های بی‌رنگ مشاهده شد، این بیماری مشخص است. همچنین روی گیاه، بخش‌هایی شبیه به کپک رشد می‌کنند. این بیماری موجب کاهش توان گیاه و در نتیجه کاهش رشد است.

 

شل‌شدن ریشه (CLUB ROOT)

این آلودگی در کلم‌ها، شلغم‌ها و تربچه‌ها توسط قارچ Plasmodiophora brassicae بروز می‌کند. رنگ برگ‌ها سبز مایل به آبی می‌شود و اگر ریشه‌ها را از خاک بیرون بکشید ظاهری سست و بسیار شکننده دارند.

 

لکه‌های سیاه (BLACK SPOT)

قارچی به‌نام Diplocarpon rosae برروی گیاه رز لکه‌های سیاه ایجاد می‌کند. به‌تدریج این لکه‌های سیاه به‌سمت بالا روی برگ‌ها حرکت می‌کنند و موجب تضعیف گیاه می‌شوند. این بیماری اغلب در آب‌وهوای مرطوب دیده می‌شود.

 

مرگ پاجوش‌ها (BLACK SPOT)

قارچ‌هایی چون Pythium، Pythium و یا برخی دیگر از گونه‌های آنها، منجر به از بین رفتن پاجوش‌ها و نهال‌های کوچک گیاه می‌شوند. این آلودگی روی بذرها اثر می‌گذارد و منجر به فساد آن می‌گردد، بنابراین رشد و قدرت کل گیاه با مشکل مواجه می‌شود.

 

زغالک (ANTHRACNOSE)

در مناطق گرم و مرطوب قارچی به‌نام Colletotrichum یا Gloeosporium گیاه را با این بیماری مواجه می‌کنند. در این بیماری، برروی میوه‌ها، گل‌ها، ساقه و برگ‌های گیاه، لکه‌هایی با رنگ‌های مختلف مشاهده می‌شود که به‌نوعی آب‌رفته‌اند یا کوچک شده‌اند. این لکه‌ها یا نقاط به‌مروز بزرگتر می‌شوند و منجر به مرگ گیاه می‌گردند.

پوسیدگی تحتانی (BOTTOM ROT)

این بیماری قارچی در گیاهان خانواده کاهو بروز می‌کند. عملکرد این قارچ به‌گونه‌ای است که در آن ابتدا برگ‌های پایینی گیاه آسیب می‌بینند و سپس حرکت قارچ به‌سمت برگ‌های بالایی و تخریب آنهاست. عامل این بیماری قارچی به‌نام Rhizoctonia solani است.

 

لکه‌های گرد چمن (DOLLAR SPOT)

قارچی به‌نام Sclerotinia homoeocarpa برروی چمن‌ها این بیماری را ایجاد می‌کند. در بخش‌هایی از چمن، لکه‌های کوچک زردرنگ قابل مشاهده هستند. این بیماری معمولاً بین اوایل بهار تا اواخر پاییز بروز می‌کند.

 

زگیل تاجی (CROWN WART)

این بیماری توسط گونه‌های قارچ Physoderma برروی ساقه گیاهان خانواده یونجه بروز می‌کند. این بیماری برروی بخش پایینی ساقه گیاه برآمدگی‌هایی ایجاد می‌کند.

 

پوسیدگی یا فساد قارچی (DECAY)

تجزیه برگ‌ها یا بخش‌های چوبی گیاه که توسط قارچ ایجاد شده‌باشد، پوسیدگی قارچی نام دارد. در این حالت بافت‌های زنده گیاه مورد تهاجم قرارمی‌گیرند و گیاه از بین می‌رود. پوسیدگی قارچی با انواع مختلفی از گونه‌های قارچی مانند Pythium، Aphanomyces و Phytophthora در گیاه ایجاد می‌شود.

 

رشته قرمزی (RED THREAD)

چمن‌هایی که در فصل تابستان و پاییز می‌رویند با این بیماری رایج مواجه می‌شوند که توسط قارچی به‌نام Laetisaria fuciformis بروز می‌کند. لکه‌های قرمز رنگی که ابتدا به مقدار کم روی چمن شکل می‌گیرند و اگر اقدامی صورت نگیرد، کم‌کم کل گیاه را نابود می‌کنند.

 

پوسیدگی ناشی از خشکی (DRY ROT)

قارچی به‌نام Serpula lacrymans منجر به شکل‌گیری این بیماری می‌شود که نام دیگر آن قارچ خشک‌کننده است. این بیماری در گیاهان موجب خشک‌شدن و پوسیدگی شدید بخش‌های چوبی، پیاز‌ها، انواع سیب‌زمینی و حتی میوه‌ها نیز می‌شود. این بیماری در سرتاسر دنیا شایع است.

 

زگیل سیب‌زمینی (POTATO WART)

قارچی به‌نام Synchytrium endobioticum موجب شکل‌گیری زگیل‌های ناهنجاری در غده‌های سیب‌زمینی می‌شود که رنگی تیره و حالتی اسفنجی دارند، این زگیل‌ها شبیه به زگیل تاج در گیاه یونجه هستند.

 

بیماری ریزوکتونیا (RHIZOCTONIA DISEASE)

قارچی به‌نام Rhizoctonia solani منجر به آلودگی ساقه‌های زیرزمینی و برجستگی‌های روی گیاه سیب‌زمینی می‌شود. این قارچ معمولاً برروی گیاه زخم‌هایی ایجاد می‌کند یا روی برجستگی‌ها هاگ‌های این بیماری تجمع می‌یابند. این آلودگی با جلوگیری از رشد گیاه، منجر به مرگ آن می‌شود.

 

بیماری نارون هلندی (DUTCH ELM DISEASE)

این بیماری قارچی روی درختان نارون اثر دارد. گسترش این بیماری از طریق گیاه به گیاه است. این بیماری یا از طریق پیوند ریشه درختان باهم منتقل می‌شود یا سوسک‌هایی که روی برگ شاخه‌های کوچک هستند آن را منتقل می کنند. این آلودگی از طریق عضوی از خانواده قارچ‌های کیسه‌ای به‌نام Ascomycota بروز می‌کند. برگ‌های شاخه‌های بالایی درخت در این حالت در فصل تابستان شروع به خزان می‌کنند و زرد می‌شوند. در نهایت، کل گیاه آلوده می‌شود، ریشه‌ها نابود می‌شوند و درخت از کمبود مواد مغذی از بین می‌رود.

 

بادزدگی (آسیب‌دیدگی) دیرهنگام (LATE BLIGHT)

این نوع از آسیب‌دیدگی توسط قارچی به‌نام Phytophthora infestans ایجاد می‌شود و به خانواده سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی حمله می‌کند. لکه‌های خاکستری یا کپک‌های سفیدرنگ برروی برگ و میوه‌های گیاه شروع به ظاهرشدن می‌کنند و درنهایت کل گیاه را از بین می‌برند.

 

بادزدگی زودهنگام (EARLY BLIGHT)

در سیب‌زمینی و گوجه‌فرنگی، عامل بیماری‌زای Alternaria solani باعث ایجاد بادزدگی زودهنگام می‌شود. این بیماری میوه را فاسد می کند و زندگی کل گیاه را به‌خطر می‌اندازد. برگ‌ها و میوه‌های گیاه شروع به زردشدن یا قهوه‌ای‌شدن می‌کنند و در نهایت از روی شاخه پایین می‌افتند.

 

پژمردگی گیاه (PLANT WILTING)

این نمونه از بیماری گیاهی، همچنان که از نام آن پیداست، منجر به پژمردگی گیاه می‌شود. حمله قارچ ابتدا به‌سمت ریشه‌های گیاه است، سپس این عامل بیماری‌زا راه خود را به‌سمت ساقه و سیستم آوندی گیاه می‌یابد. بسیاری از گیاهان از جمله پنبه، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی، تنباکو و غیره توسط قارچ‌هایی مانند Fusarium (Fusarium oxysporum) و Verticillium (Verticillium longisporum) دچار پژمردگی می‌شوند.

 

پیچش برگ (LEAF CURL)

این بیماری توسط قارچ Taphrina deformans ایجاد می‌شود که در آن برگ‌ها ظاهری تابیده، مچاله و ضخیم می‌یابند. این بیماری با آسیبی که به گیاه وارد می‌کند منجر به کاهش تولید برگ و میوه می‌شود.

 

کپک خاکستری (GRAY MOLD)

عامل این بیماری قارچی به‌نام Botrytis است که برروی گیاه با ظاهری به‌رنگ سفید رشد می‌کند و به‌طور تدریجی به رنگ خاکستری درمی‌آید. میوه‌ها و برگ‌هایی که آلوده شده‌اند از ساقه جدا می‌شوند و ساقه‌ها نیز می‌شکنند.

 

پوسیدگی سیاه (BLACK ROT)

این بیماری مختص گیاهانی است که کشت می‌شوند و در شرایط آب‌وهوایی گرم و مرطوب بروز می‌کند. ویژگی این بیماری تیرگی و فساد برگ‌ها، میوه‌ها و سبزیجات است. این بیماری در بین گیاهانی چون انگور، کلم، ارکیده‌ها و بسیاری دیگر شایع است. پوسیدگی سیاه در انگور توسط قارچی به‌نام Guignardia bidwellii ایجاد می‌شود که درختان مو به‌ویژه از آن آسیب زیادی می‌بینند.

 

لکه سیاه سیب (APPLE SCAB)

قارچی به‌نام Venturia inaequalis که در هوا تولید می‌شود، این بیماری را ایجاد می‌کند. لکه‌هایی به‌رنگ سبز زیتونی برروی برگ‌ها، و به‌رنگ سیاه یا خاکستری روی میوه ظاهر می‌شود و در نهایت گیاه از بین می‌رود.

 

پوسیدگی سفید (WHITE ROT)

قارچ Pleurotus ostreatus باعث می‌شود که محتوای لیگنین و سلولوز موجود در چوب تجزیه شوند، در نتیجه رنگ گیاه تغییر می‌کند و حیات آن به‌خطر می‌افتد.

 

پوسیدگی اسکلروتیوم (SCLEROTIUM ROT)

نوعی از قارچ به‌نام Sclerotium rolfsii که در خاک رشد و تولیدمثل می‌کند منجر به این بیماری می‌شود. این بیماری به بذر آسیب می‌رساند و لکه‌هایی به‌رنگ آبی یا سیاه در آن بوجود می‌آورد.

 

پوسیدگی قهوه‌ای (BROWN ROT)

قارچ Fibroporia vaillantii به قسمت‌های چوبی گیاه آسیب می‌رساند طوری که بافت چوبی فاسد می‌شود و به تکه‌های کوچک مکعب‌شکل از چوب تبدیل می‌گردد. بنابراین، این بیماری با نام پوسیدگی قهوه‌ای مکعبی نیز شناخته می‌شود. همچنین این قارچ باعث تغییر رنگ گیاه به‌سمت قهوه‌ای نیز می‌شود.

 

کپک پودری (POWDERY MILDEW)

ویژگی‌های این آلودگی قارچی اغلب به میزبانی که قارچ به آن حمله کرده است اختصاص می‌یابد. این قارچ معمولاً روی گیاهانی چون رزها، یاس‌ها، بلوط انگلیسی، گل آهاری و غیره دیده می‌شود.

 

ریشه‌های صورتی (PINK ROOT)

این بیماری معمولاً توسط قارچی به‌نام Phoma terrestris که در خاک مأمن دارد برروی گیاه پیاز خود را نشان می‌دهد. در این حالت ریشه‌های پیاز به‌سمت صورتی کم‌رنگ یا قهوه‌ای مایل به زرد تغییر رنگ می‌دهند. این بیماری تا حدی منجر به کاهش رشد در گیاه می‌گردد.

 

زنگار (RUST)

این بیماری‌ها به ساقه‌ها، برگ‌ها، بذرها و میوه‌های گیاه آسیب می‌رساند. اگر روی گیاه لکه‌های قهوه‌ای، زرد، قرمز یا نارنجی رنگ مشاهده شد،‌ این بیماری مبرز می‌شود. قارچی که عامل بروز این بیماری است قدرت گیاه را کم می‌کند.

 

توپک پنبه (COTTON BALL)

این بیماری روی گیاه قره‌قروت اثر می‌گذارد و توسط قارچ Monilinia oxycocci شکل می‌گیرد. قارچ‌هایی که شبیه پنبه هستند داخل حبه‌ها رشد می‌کنند و موجب آلودگی گیاه می‌گردند، در نهایت کل میوه از بین می‌رود.

 

سیاهک (SMUT)

Ustilago maydis نوعی قارچ است که به گیاهانی مانند ذرت و نیشکر آسیب می‌رساند. روی بخش‌های آسیب‌دیده گیاه تاول‌هایی ایجاد می‌شوند که رنگ آن را نیز تغییر می‌دهد. هسته گیاه بزرگ می‌شود و باد می‌کند، در نهایت کل گیاه و میوه آن به‌مرور از بین می‌روند.

 

پوسیدگی ریشه (ROOT ROT)

ریشه گیاهان نیز مانند، برگ‌ها، پوست و ساقه‌ها می‌تواند توسط قارچ‌ها دچار آلودگی گردد. این بیماری منجر به تحلیل ریشه و در نهایت از بین رفتن گیاه می‌شود. این بیماری اغلب نتیجه فعالیت قارچی به‌نام Phytophthora است.

 

پوسیدگی خیس (WET ROT)

در مناطق پرباران و مرطوب این نوع از پوسیدگی بوجود می‌آید که بیشتر به بخش‌های چوبی گیاه آسیب می‌رساند. در ایجاد این بیماری دو نوع قارچ به‌نام‌های Coniophora puteana یا Coniophora puteana نقش دارند. در انتها گیاهی که دچار این بیماری شده‌است با مرگ خود مواجه می‌شود.

 

پوسیدگی نرم (SOFT ROT)

فعالیت قارچی‌هایی به‌نام Chaetomium یا Ceratocystis موجب می‌شود که سلولوز بخش‌های چوبی گیاه تجزیه شود و درون آن حفره‌هایی ایجاد شود. چوب در این حالت الگویی شکسته دارد و تغییر رنگ داده است.

 

لکه‌های زردرنگ (YELLOW SPOTS)

قارچ Pyrenophora tritici-repentis این لکه‌های زردرنگ را ایجاد می‌کند. این لکه‌ها روی برگ‌ها و ساقه گیاه دیده می‌شوند، اگر اقدامی صورت نگیرد این آلودگی کل گیاه را می‌خشکاند و از بین می‌برد.