1) معرفی علف هرز ( برنج هرز)

گیاهی یکساله است، بیشتر نژادهای برنج هرز دارای بذر قرمز می‌باشد، برنج زراعی و برنج‌هرز از یک جنس و گونه ولی از شکل‌هاي مختلف هستند، در مورد منشا برنج هرز چندین نظریه وجود دارد.

1. برنج هرز ممکن است از برنج وحشی به‌دست آمده باشد؛ 2. برنج‌هرز ممکن است از بذور برنج اهلی مشتق شده و صفات علف‌هرز را تکامل بخشیده است؛ 3. برنج‌هرز هیبرید بین برنج زراعی و برنج وحشی باشد.

برنج‌هرز بومی آسیا است ولی اولین بار در کارولیناي شمالی، ایالات متحده آمریکا در سال 1846 ثبت شد. یک قرن بعد به‌عنوان یک علف‌هرز مشکل‌ساز و جدي در آرکانزاس، ایالات متحده آمریکا شناخته شد. امروزه برنج هرز به طور گسترده در مناطق تحت کشت برنج در سراسر دنیا به خصوص در کشت مستقیم برنج در جنوب و جنوب شرق آسیا، آمریکاي جنوبی و شمالی و اروپاي جنوبی ایجاد مشکل می‌کند و یکی از مهمترین و خطرسازترین علف‌هاي‌هرز در کشت برنج در دنیا می‌باشد. تداخل بین برنج زراعی و برنج‌هرز از سه هفته پس از سبز شدن برنج شروع می‌شود دوره بحرانی برنج‌هرز در کشت مستقیم برنج با احتساب 5 درصد کاهش عملکرد، بین روزهاي 16 تا 53 روز پس از کشت برنج می‌باشد ولی به دلیل وجود شباهت بسیار زیاد برنج قرمز با برنج زراعی شناسایی برنج هرز در دوره بحرانی کنترل علف هرز امکان پذیر نیست، از طرفی نیز امکان کنترل شیمیایی برنج هرز با علف‌کش‌هاي پس رویشی انتخابی برنج نیز میسر نمی‌باشد.

برنج هرز با رقابت بر سر مواد غذایی، آب و نور موجب کاهش عملکرد و کیفیت دانه برنج می‌شود، این دو گیاه از منابع مشترك در زمان یا فضا مزرعه استفاده می‌کنند و همچنین به دلیل خصوصیاتی مانند رشد اولیه قوي‌تر، تعداد پنجه و ارتفاع بیشتر، برنج هرز در رقابت نسبت به برنج زراعی موفق‌تر عمل می‌کند و به طور معنی داري عملکرد برنج زراعی را کاهش می‌دهد بوته‌هاي بلند برنج‌هرز بر روي برنج کشت‌شده سایه‌اندازي می‌کنند یا می‌خوابند و برداشت محصول را بسیار مشکل می‌سازند ارزش بازارپسندي برنج به دلیل مخلوط شدن دانه‌هاي قرمز برنج‌هرز با برنج زراعی کاهش می‌یابد و در آلودگی‌هاي سنگین برنج‌هرز در مزرعه، کل محصول از بین می‌رود نتایج یک بررسی نشان داد که برنج‌هرز 60 درصد کود نیتروژن به‌کاربرده شده در مزرعه برنج را جذب کرد و کارایی مصرف بالاتري در تولید زیست‌توده نسبت به برنج زراعی داشت نتایج بررسی‌هاي مختلف دیگر در آسیا و ایالات متحده آمریکا نشان داد که برنج‌هرز راندمان بالاتري در مصرف نیتروژن در تولید زیست‌توده نسبت به برنج زراعی دارد. بیان کردند که برنج‌هرز به افزایش دي‌اکسیدکربن نسبت به برنج زراعی بهتر پاسخ می‌دهد و توانایی رقابتی بیشتري دارد. آنها بیان کردند که با افزایش سطح دي‌اکسیدکربن در آینده به‌دلیل تغییرات آب و هوایی، مشکل برنج‌هرز به‌مراتب بیشتر خواهد شد. برنج‌هرز در مقایسه با برنج زراعی مقاومت بیشتري در برابر شرایط نامطلوب از جمله خشکی دارد. به‌دلیل قدرت رقابتی بالا این گیاه یک مشکل جدي براي کشت برنج در سراسر دنیا است. سبز شدن بذر برنج‌هرز سریع‌تر از برنج زراعی است، گیاهچه برنج‌هرز نسبت به برنج کشت شده سریع‌تر رشد می‌کند، سیستم ریشه‌اي قوي‌تري تشکیل می‌دهد، تعداد پنجه، پانیکول و زیست‌توده بیشتري تولید می‌کند، ارتفاع بلندتري دارد، بنابراین نسبت به برنج کشت شده براي جذب مواد غذایی، نور، آب و دیگر منابع رشدي در رقابت موفق‌تر است. همچنین مستعدتر براي خوابیدگی است و کاه بیشتري تولید می‌کند برنج هرز داراي ارتفاع 130-145 سانتیمتر است، در صورتی که ارتفاع بلندترین ارقام برنج زراعی 90-110 سانتیمتر است.

برنج‌هرز داراي ویژگی رسیدگی زودتر بذر نسبت به برنج زراعی، ریزش زودتر و زیادتر بذور است، بذور برنج هرز با تکان کوچکی از پانیکول جدا شده و می‌ریزند، همچنین بذور برنج‌هرز داراي خواب و ماندگاري بالایی در خاك می‌باشند .ریزش زود و زیاد بذور برنج هرز یکی از عوامل اصلی مشکل‌ساز بودن این علف هرز بیان شده است که موجب انتشار گسترده و افزایش زنده مانی بذور می‌گردد. رفتار ریزش بذور در بیوتیپ‌هاي مختلف برنج هرز بین چند روز تا چند هفته بیان شده است.

نتایج مطالعه‌اي در ویتنام نشان داد که زمان و درصد ریزش بذور برنج‌هرز با هم همبستگی ندارد و ریزش بذور از 20 تا 95 درصد در فصول و بیوتیپ‌هاي مختلف متفاوت است، نیز گزارش کردند بذور یک پانیکول برنج‌هرز داراي خواب متفاوت از دو ماه تا یک سال یا بیشتر می‌باشند، آنها بیان کردند که بذور برنج هرز در شرایط غرقاب به حالت خواب باقی می‌‌مانند و قادرند تحت شرایط مرطوب حتی از عمق 4 سانتیمتر خاك جوانه بزنند. همچنین خواب اکوتیپ‌ها و شرایط مختلف ذخیره بذر برنج هرز نیز متفاوت است و بین چندماه تا چندسال می‌باشد، بیان کردند که از بین رفتن خواب در بذور برنج‌هرز در رطوبت 14-6 درصد سریع و در رطوبت 5% > و >%18 خیلی کم است بیان کردند که میزان زنده‌مانی (طول عمر) بذور برنج‌هرز با افزایش عمق دفن شدن بذور در خاك افزایش می‌یابد. بنابراین با افزایش عمق شخم، ماندگاري بذور برنجهرز در خاك افزایش می‌یابد.

گزارش کردند که غالب بذور برنج‌هرز قبل از برداشت برنج زراعی ریزش می‌کنند و با پر شدن بانک بذر خاك با بذر برنج‌هرز، عملکرد برنج در زمین به مرور کمتر می‌شود.

میزان خواب بذور برنج‌هرز در بیوتیپ‌هاي مختلف متفاوت است، ماندگاري بذور در خاك تا 12 سال گزارش شده است همچنین ارتفاع گیاه، پنجه‌زنی، میزان تولید برگ در بیوتیپ‌هاي مختلف برنج‌هرز متفاوت می‌باشد. در فیلیپین، در مقایسه دو بیوتیپ برنج‌هرز مشاهده شد که یکی از بیوتیپ‌هاي برنج هرز عملکرد دانه برنج زراعی را بیشتر از دیگري کاهش داد. میزان ریزش بذور برنج‌هرز نیز در بیوتیپ‌هاي مختلف، متفاوت است.

زنده‌مانی گیاه به بذر وابسته است، ریزش زودهنگام بذور این امر را میسر می‌سازد. بخشی از بذور گیاه برنج‌هرز قبل از برداشت برنج زراعی و بخشی حین برداشت محصول برنج بر روي سطح زمین می‌ریزند و این پدیده به پایداري و گسترش بیشتر برنج‌هرز کمک می‌کند. زنده‌مانی بذور برنج‌هرز در خاك نیز طولانی‌تر از بذر برنج زراعی است. یکی دیگر از دلایلی که کنترل برنج هرز را بسیار دشوار می‌سازد این است که جوانه‌زنی بذور برنج‌هرز در یک دوره طولانی در طول دوره رشد برنج زراعی صورت می‌گیرد. به‌طور کلی می‌توان گفت که شباهت ظاهري و فیزیولوژیکی برنج‌هرز با برنج، سازگاري برنج هرز با سیستم کشت مستقیم، عدم آب ایستاده در زمان سبز شدن محصول باعث شده است که برنج‌هرز به یک مشکل جدي در کشت مستقیم برنج تبدیل شود. تنوع مورفولوژیکی زیاد، رفتار رشدي مشابه برنج‌هرز با برنج زراعی، کنترل برنج‌هرز را پیچیده و دشوار می‌سازد. کنترل برنج‌هرز بسیار هزینه‌بر و زمان‌بر است و اغلب منجر به ریشه‌کنی کامل آلودگی برنج‌هرز نمی‌شود، یک کاربرد روش کنترل نیز به‌تنهایی نمی‌تواند به‌طور مؤثر برنج‌هرز را کنترل کند، با کاربرد روش‌هاي مختلف شامل پیشگیري، زراعی، مکانیکی، شیمیایی و ژنتیکی می‌توان میزان کنترل برنج‌هرز را افزایش داد.

نیز بیان کرد به‌دلیل وجود شباهت‌هاي فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی بین برنج‌هرز و برنج زراعی، انتخاب علف‌کش انتخابی براي کنترل برنج‌هرز امکان‌پذیر نمی‌باشد، بنابراین مدیریت برنج‌هرز یک چالش و مشکل بزرگ براي کشاورزان برنج‌کار در آسیا می‌باشد. در غیاب علفکش انتخابی، روش‌هاي مدیریت زراعی می‌توانند کمک‌کننده باشند و مشکلات برنج‌هرز را کاهش دهند. براي کنترل مؤثر برنج‌هرز در سیستم کشت مستقیم بذر نیاز به اجراي مدیریت تلفیقی و به‌کارگیري روش‌هاي مختلف پیشگیري، زراعی، شیمیایی، مکانیکی و بیوتکنولوژي می‌باشد. در مالزي از تلفیق روش‌هاي سوزاندن کاه وکلش برنج، خاك‌ورزي کم‌عمق، کاربرد علف‌کش‌هاي پیش‌رویشی، خاك‌ورزي چندگانه (خشک و تر)، کشت بذور جوانه‌دار شده برنج زراعی، غرقاب، وجین‌دستی، بریدن خوشه‌هاي برنج‌هرز براي مدیریت برنج‌هرز استفاده می‌شود. بیان کردند به‌دلیل تنوع فنوتیپی و اکولوژیکی بالایی که در برنج‌هرز وجود دارد کنترل آن را به مراتب پیچیده و دشوار ساخته است و به‌کارگیري یک روش کنترل به‌تنهایی نمی‌تواند برنج‌هرز را به‌طور مؤثري کنترل کند، بنابراین پیشنهاد کردند که از تلفیق روش‌هاي پیشگیري، زراعی و شیمیایی براي فائق آمدن بر مشکل برنج‌هرز بایستی بهره گرفته شود.

 

2) پیشگیري

پیشگیري مهمترین مرحله مدیریت علف هاي‌هرز به ویژه برنج‌هرز می‌باشد و لازم است که حتماً براي کاهش آلودگی برنج‌هرز در مزارع تحت کشت مستقیم بذر اجرا شود. گسترش آلودگی برنج‌هرز خیلی سریع از مناطق آلوده به غیرآلوده اتفاق می‌افتد. بنابراین آگاهی‌دادن به کشاورزان از منابع انتشار آلودگی میتواند به پیشگیري از گسترش آلودگی به مناطق غیرآلوده کمک نماید.

1-2) کاربرد بذر پاك و عاري از بذر برنج‌هرز:

اولین و مهمترین مرحله در کاهش آلودگی برنج‌هرز کاربرد بذر گواهی‌شده یا پاك از منبع مشخص و شناخته‌شده که عاري از بذر برنج‌هرز باشد، است. در بسیاري از کشورها، بذر برنج‌هرز از مناطق آلوده به مناطق غیرآلوده از طریق توزیع بذر برنج آلوده به کشاورزان انتقال می‌یابد. کاربرد بذر برنج ذخیره شده توسط کشاورزان در مناطق آلوده عامل بزرگ گسترش برنج‌هرز به مناطق جدید است. حضور درصد بسیار کمی از بذر برنج‌هرز در بذر برنج زراعی، امکان آلودگی سنگین را پس از چند فصل رشد فراهم می‌کند. بنابراین کاربرد بذر پاك، باکیفیت و گواهی‌شده برنج زراعی بهترین روش براي پیشگیري از ورود یا انتشار برنج‌هرز به مناطق است.

گسترش برنج هرز در چین 30 سال گذشته ناشی از کاربرد بذر برنج ذخیره شده کشاورزان براي کشت بیان شد که حاوي بذر برنج‌هرز بود بذور گواهی شده تولیدي از سیستم کشت مستقیم نیز ممکن است حاوي بذر برنج‌هرز باشند، بر اساس نمونه گیري از تولیدکننده بذر در تولید بذر گواهی شده برنج از کشت مستقیم حدود43/0 تا 05/3 پانیکول در مترمربع برنج هرز یافت شد.

2-2) آگاهی دادن به کشاورزان درباره خطرات آلودگی مزارع به برنج‌هرز

به منظور درك بهتر اهمیت روش پیشگیري بهعنوان یک روش مهم کنترل و کاهش مشکلات ناشی از برنج‌هرز، افزایش آگاهی کشاورزان و تولیدکنندگان بذر نسبت به مضرات و مشکلات ناشی از برنج‌هرز ضروري می‌باشد در مناطق آلوده لازم است که کشاورزان مزارع را به‌طور منظم بازدید نمایند و بوته‌هاي برنج‌هرز را در صورت مشاهده از زمین خارج کنند. بوته‌هاي برنج‌هرز معمولاً بلندتر از برنج زراعی می‌باشند، پس میتوان خوشه‌هاي برنج‌هرز را با دست در مرحله گل‌دهی حذف نمود که اگر چه کار بسیار دشواري است ولی به کاهش بانک بذر برنج‌هرز در خاك کمک زیادي میکند گاهی نیز گزارش می‌شود که سختی کار و هزینه بالاي کارگري موجب میشود زارعین مزارع آلوده به برنج هرز را رها کنند. مرزهاي بین مزارع و کانال‌هاي آبیاري نیز باید عاري از علف‌هاي‌هرز نگه داشته شوند تا به کاهش مشکلات ناشی از علف‌هاي‌هرز کمک شود. انتشار آلودگی برنج‌هرز از یک مزرعه به مزرعه دیگر به‌راحتی از طریق کانال‌هاي آبیاري یا آب آبیاري انجام می‌گیرد. در برخی مناطق مانند سریلانکا، کشاورزان بوته‌هاي برنج‌هرز را از ریشه در می‌آورند ولی به دلیل عدم آگاهی، گاهی این گیاهان را در کانال‌هاي آبیاري و جوي‌هاي آب می‌ریزند و ناخواسته بذر برنج‌هرز را به سایر مزارع انتشار می‌دهند.

نکته دیگري که باید به آن دقت کرد این است که به مناطق مجاور مناطق آلوده به برنج‌هرز باید هشدار داده شود تا از شروع آلودگی در آنها پرهیز گردد. یک راه پیشگیري از انتشار برنج‌هرز از مزارع آلوده به مزارع غیرآلوده، تمیز کردن ادوات و ماشین‌آلات آماده‌سازي زمین، کاشت، برداشت و خرمن‌کوبی قبل از ورود به زمین‌هاي غیرآلوده است.

2-3 ) بستر بذر کاذب

برنج هرز و برنج زراعی متعلق به یک گونه می‌باشند و داراي شباهت‌هاي آناتومیکی و فیزیولوژیکی زیادي هستند، بنابراین کنترل برنج هرز با کاربرد علف‌کش‌هاي پس رویشی انتخابی برنج بسیار مشکل است. گزارش هاي متعددي وجود دارند که می‌توان برنج هرز را به‌طور مؤثري در مرحله قبل از کشت برنج کنترل نمود عملیات خاك‌ورزي متناوب طی آماده‌سازي زمین و عملیات مدیریت پیش از کاشت در سیستم‌هاي کشت به‌خصوص سیستم کشت مستقیم بذر یکی از روشهاي کاهش بانک بذر برنج‌هرز می‌باشد.

روش بستر بذر کاذب مؤثرترین روش زراعی کنترل برنج‌هرز است. اگر کشاورزان فرصت کافی براي انجام روش بستر بذر کاذب را داشته باشند، این روش بسیار مفید و قابل توصیه می‌باشد.

در روش بستر بذر کاذب، مزرعه آبیاري یا شخم سبک زده می‌شود و به مدت12-15 روز به صورت غیرکشت گذاشته می‌شود و اجازه داده می‌شود آب در زمین نفوذ کند و شرایط بستر مرطوب فراهم شود تا بذور برنج‌هرز جوانه بزنند، سپس بسته به داشتن زمان و میزان آلودگی، گیاهچه‌هاي سبزشده برنج‌هرز از بانک بذر با شخم کم عمق (در حالتی که زمین خشک است) یا با کاربرد علف‌کش از بین می‌رود. علف‌کش‌هاي باریک برگ‌کش مانند کلتودیم، سیکلوکسیدیم یا علف‌کش‌هاي عمومی مانند گلیفوسیت و پاراگوات، یکبار بر روي علف‌هاي هرز سبزشده در مرحله 2.3 برگی در این سیستم به‌کار برده می‌شوند توصیه کردند که 10 روز پس از کاربرد علف‌کش گلیفوسیت (به‌میزان 8/0کیلوگرم ماده مؤثره در هکتار)، زمین دوباره به‌مدت 10-15 روز غرقاب شود، با این کار در مناطقی که آلودگی بسیار بالاست با انجام دو بار آماده‌سازي بستر بذر کاذب حداکثر کاهش بانک بذر برنج‌هرز اتفاق می‌افتد.

طول دوره بستر کاذب باید به اندازهاي باشد که اولاً اجازه دهد گیاهچه‌هاي برنج‌هرز تا مرحله 2.3 برگی رشد کنند و ثانیاً کشت برنج را به تأخیر نیندازد. این روش نه تنها جمعیت برنج‌هرز را در محصول کاهش می‌دهد، بلکه بانک بذر برنج‌هرز را در خاك نیز کاهش می‌دهد پس از اجراي این روش، بذر برنج باید در حداقل دستکاري خاك کاشته شود تا از انتقال بذور جدید دفن شده برنج هرز در عمق خاك به سطح خاك که منطقه جوانه‌زنی بذر است، جلوگیري شود در اجراي برنامه مدیریتی بستر بذر کاذب باید دقت کرد که از انجام شخم پاییزه نیز پرهیز شود، زیرا موجب دفن شدن بذور برنج هرز در خاك می‌شود. همچنین قبل از انجام غرقاب در این روش نیز شخمی زده نشود و ابتدا زمین آبگیري شود و اجازه داده شود که آب در زمین نفوذ کند و برنج‌هرز سبز شود و دو هفته بعد سمپاشی صورت گیرد. دو هفته پس از سمپاشی زمانی که خاك به میزان کافی براي ورود ماشین آلات به مزرعه مناسب بود، دیسک زده شود.

2-3) سوزاندن بقایاي برنج در زمین پس از برداشت

سوزاندن بقایاي برنج به‌عنوان یک روش مؤثر براي از بین بردن بذور برنج‌هرز روي سطح خاك می‌باشد

تولیدکنندگان در برخی مناطق مانند هند و سریلانکا کاه و کلش برنج را می‌سوزانند و معتقدند که سوزاندن یک روش مناسب براي کاهش بذر برنج‌هرز بر روي سطح خاك می‌باشد، ولی این عمل به‌دلیل ایجاد آلودگی محیط زیست مطلوب نیست، به علاوه این نگرانی وجود دارد که مواد آلی خاك کاهش یابند، بنابراین این روش قابل توصیه به کشاورزان نمی‌باشد. این روش تقریباً در بسیاري کشورها به دلیل ایجاد آلودگی محیط زیست ممنوع شده است.

2-4) خاك‌ورزي

بذور برنج‌هرز نسبت به برنج زراعی زنده‌مانی طولانی‌تري دارند و قادرند به مدت طولانی در خاك به حالت خواب باقی بمانند. انتقال بذور از سطح به عمق خاك منجر به حفظ خواب بذور شده و یا خواب ثانویه را در آنها القاء می‌کند و باعث افزایش طول عمر یا زنده‌مانی آنها می‌گردد. همچنین انتقال بذور از عمق به سطح خاك موجب از بین رفتن خواب بذور و جوانه‌زنی آنها می‌شود افزایش سن بذر، عمق دفن شدن بذر، شرایط غرقاب و خاك سنگین نیز اثرات منفی بر روي جوانه‌زنی و سبز شدن بذور برنج‌هرز دارند بر اساس این اطلاعات در سیستم کشت مستقیم بذر، شخم در کنترل جمعیت برنج‌هرز نقش مهمی ایفا می‌کند. بذور برنج‌هرز قادرند از لایه‌هاي سطحی خاك (6.8 سانتیمتري بالاي سطح خاك) سبز شوند، ولی از اعماق بیشتر سبز نخواهند شد. با انجام شخم عمیق و دفن بذور به زیر عمق 8 سانتیمتري خاك، دیگر بذور برنج‌هرز قادر به سبز شدن نخواهند بود (در سیستمهاي شخم رایج، بذور سانتیمتري زیر سطح خاك دفن میشوند در چنین شرایطی باید دقت کرد که انجام شخم عمیق در فصل کشت بعدي، بذور از عمق به سطح خاك انتقال می‌یابند و مشکل دوباره ایجاد خواهد شد

که در این شرایط بذور برنج‌هرزي که در لایه هاي بالایی خاك هستند را میتوان با ایجاد بستر کاذب از بین برد.

2-4) تغییر روش کشت

کشت برنج در شرایط غرقاب (کشت نشایی) منجر به بازدارندگی یا تأخیر جوانه‌زنی بذر علف‌هاي‌هرز از جمله برنج‌هرز نسبت به کشت برنج به روش مستقیم می‌شود که کشت نشایی نسبت به کشت مستقیم برنج در زمین‌هاي آلوده به برنج‌هرز، داراي عملکرد برنج بیشتري است. عملیات گل خرابی پادلینگ در طول آماده‌سازي زمین و آب ایستاده در شرایط غرقاب در کشت نشایی امکان ایجاد شرایط نامطلوب براي جوانه‌زنی بذور برنج‌هرز را فراهم می‌کنند. حدود 50 درصد زمین‌هاي تحت کشت برنج اروپا در ایتالیا می‌باشند و افزایش مشکلات ناشی از برنج‌هرز در این مناطق ناشی از تغییر سیستم کشت نشایی به کشت مستقیم بوده است. در ویتنام و مالزي تغییر سیستم کشت از نشاکاري به کشت مستقیم عامل افزایش آلودگی برنج‌هرز بیان شده است.

نکته قابل توجه دیگر این است که در کشت مستقیم، تشخیص برنج‌هرز و برنج زراعی از هم در مراحل اولیه بسیار دشوار است، زیرا گیاهچه‌هاي برنج‌هرز و برنج زراعی هم زمان سبز می‌شوند. تغییر سیستم کشت در نواحی آلوده به برنج‌هرز از کشت مستقیم به کشت نشایی می‌تواند به کاهش آلودگی برنج‌هرز کمک نماید. پیشنهاد می‌شود که در مناطق آلوده به برنج هرز، اگر مشکل کمبود آب و نیروي کارگري وجود نداشته باشد از روش کشت نشایی به جاي کشت مستقیم استفاده شود. با جایگزینی سیستم کشت از مستقیم به نشایی آلودگی برنج‌هرز به‌میزان 98-95 درصد کاهش می‌یابد.

سیستم کشت نشائی روش مهمی براي کنترل برنج‌هرز است و می‌توان مشکلات ناشی از هزینه‌هاي بالا و کمبود کارگر سیستم نشایی را با سیستم کشت نشایی مکانیزه کاهش داد، از این ابزارها در سالهاي اخیر در برخی از کشورهاي آسیایی مانند هند و مالزي استفاده می‌شود.

نیز یکی از روش‌هاي مؤثر کنترل برنج‌هرز را غرقاب بیش از 5 سانتیمتري آب بیان کردند و نشاکاري دستی یا ماشینی را یک روش جایگزین با سیستم کشت مستقیم براي جلوگیري از آلودگی برنج‌هرز بیان کردند. نشاهاي برنج در رقابت در برابر بذور تازه سبزشده و گیاهچه‌هاي برنج‌هرز موفق‌تر هستند و قابل تشخیص براي وجین‌دستی نسبت به برنج هستند. به‌علاوه آب ایستاده یا غرقاب که سطح خاك را به‌طور کامل پوشش دهد در زمان انتقال نشاء از جوانه‌زنی برنج‌هرز ممانعت می‌کند.

آنها دلایل مختلفی براي بروز مشکل برنج‌هرز در کشت برنج بیان کردند: -1 کاربرد علفکش‌ها یکی از دلایل سبزشدن برنج هرز در سیستم کشت نشایی میباشد. در دهه 1980 چندین علفکش سولفونیل اوره براي کنترل علف‌هاي‌هرز یکساله و چندساله شالیزار به جز سوروف ثبت شد. این علف‌کش‌ها پیش‌رویشی یا پس‌رویشی زود به‌کار رفتند.

ترکیب کاربرد سولفونیل‌اوره‌ها + گراس‌کش‌هاي قبلی مانند تیوبنکارب و پرتیلاکلر براي کنترل علف‌هاي‌هرز از طریق یکبار کاربرد پس از نشاکاري به‌کار می‌رفتند.

 

3) مدیریت آب

روش کشت برنج به هر صورتی که باشد، مدیریت آب براي مدیریت علف‌هاي‌هرز ضروري است. در سیستم کشت نشایی، غرقاب میتواند مدت زمان کمی پس از نشاکاري اعمال شود ولی در سیستم کشت مستقیم، غرقاب را زمانی می‌توان اعمال نمود که بذور برنج جوانه‌زده باشند که در این زمان برنج‌هرز نیز جوانه زده است و در این زمان مدیریت گیاهچه‌هاي سبز شده برنج‌هرز با غرقاب سخت‌تر خواهد شد. اعمال غرقاب در زمان مطلوب، طول دوره و عمق مناسب غرقاب براي مدیریت علف‌هاي‌هرز از جمله برنج‌هرز در سیستم کشت مستقیم بذر همانند روش کشت نشائی ضروري است.

3-1) کشت در آب

گیاه برنج به اکسیژن، رطوبت و درجه حرارت مطلوب براي جوانه‌زنی نیاز دارد و نبود یکی از این موارد سبب کاهش جوانه‌زنی بذور آن می‌گردد. در تکنیک کشت در آب، بذور پیش جوانه‌دار شده برنج در سطح خاك مسطح با لایه نازك آب ایستاده به صورت یکنواخت پخش می‌شوند، این روش می‌تواند جمعیت برنج‌هرز را کاهش دهد. این سیستم در کشورهاي ویتنام، چین و سریلانکا براي کنترل برنج‌هرز به‌کار می‌رود، آنها گیاهچه‌هاي 12-15 روزه برنج را در آب ایستاده به عمق 5-7 سانتیمتر پخش می‌کنند، این لایه آب از سبز شدن برنج‌هرز جلوگیري می‌کند.

 

4) کنترل شیمیایی

علفکش‌هاي شیمیایی مهمترین ابزارهاي کنترل براي مدیریت علفهاي‌هرز در سیستم‌هاي کشت مستقیم برنج هستند، اما به دلیل وجود شباهت‌هاي آناتومیکی و فیزیولوژیکی بین برنج‌هرز و برنج زراعی، امکان کنترل شیمیایی برنج‌هرز با علف‌کشهاي پس‌رویشی انتخابی امکان پذیر نمی‌باشد.

برنج هرز به علفکش هاي بازدارنده استولاکتات سنتاز مقاوم است.

براي کنترل شیمیایی برنج‌هرز در کشت مستقیم برنج در بستر مرطوب چند راهکار وجود دارد:

1) کاربرد علفکش‌هاي پس‌رویشی پس از اعمال روش بستر بذر کاذب. 2) کاربرد علفکش‌هاي انتخابی برنج براي کنترل برنج‌هرز در مقادیر بالاي علفکش + محافظها. 3) کاربرد علفکش‌ها در مقادیر بالا حداقل 15-25 روز قبل از کشت برنج.

 کاربرد علفکش‌هاي پس رویشی پس از اعمال روش بستر بذر کاذب

این روش بدین صورت می‌باشد که علف‌کش‌هاي باریک‌برگ‌کش مانند، کلتودیم، سیکلوکسیدیم، کوییزالوفوپ- اتیل یا علف‌کش‌هاي عمومی مانند گلایفوسیت، پاراکوآت، گلیفوزینات آمونیوم و همچنین اکسی فلورفن بر روي برنج‌هرز در مرحله 2-3 برگی پس از اعمال بستر کاذب به‌کار گرفته می‌شوند.

علف‌کش پرتیلاکلر در سیستم کشت مستقیم برنج در مواردي که مشکل برنج‌هرز نباشد نیز علف‌کش مؤثري بیان شده است. در سریلانکا براي کنترل علف هاي هرز باریک‌برگ، پهن برگ از علف‌کش پرتیلاکلر در سیستم کشت مستقیم در بستر مرطوب استفاده می‌.شود.

پرتیلاکلر + پیري‌بنزوکسیم بیش از 90 درصد کنترل علف‌هاي‌هرز را در کشت مستقیم برنج فراهم می‌کنند.

کاربرد علفکش در مقادیر بالا حداقل 15-25 روز قبل از کشت برنج، علف‌کش‌هایی مانند اگزادیازون، استوکلر، متولاکلر، آلاکلر و دي‌متنامید در مقادیر بالا کنترل مؤثر برنج‌هرز را فراهم می‌کنند، این علف‌کش‌ها اثر سمیت بر روي جوانه‌زنی برنج زراعی دارند، بنابراین براي جلوگیري از این پدیده لازم است که این علف‌کش‌ها حداقل 2 هفته قبل از کشت برنج به‌کار روند و مقدار بیشتر بذر برنج زراعی براي کشت به کار برده می‌شود. ‌علف‌کش پرتیلاکلر به میزان 5/1 کیلوگرم ماده مؤثره در هکتار بیش از 75 درصد کنترل برنج‌هرز را فراهم کرد و براي جلوگیري از ایجاد خسارت در برنج، علف‌کش باید حداقل 25 روز قبل از کشت برنج به‌کار رود.

توجه به اینکه علف‌کش‌هاي انتخابی برنج براي کنترل برنج هرز کارا نیستند، بنابراین مدیریت برنج هرز به عنوان یک مشکل بزرگ براي کشاورزان می‌باشد. بنابراین لازم است که از روش‌هاي مختلف کنترل علف‌هاي هرز براي کاهش مشکل برنج هرز کمک گرفته شود، شامل روش‌هاي پیشگیري (بذر برنج زراعی عاري از بذر برنج هرز و ماشین آلات تمیز)، بستر بذر کاذب و عملیات آماده سازي بستر کشت، تغییر روش هاي استقرار برنج، کاربرد ارقام برنج با قدرت رقابتی بالا، کاربرد تراکم بالاي کشت و کشت ردیفی برنج، کاربرد غرقاب در زمان و عمق مناسب و مدت زمان غرقاب، کاربرد علف‌کش‌هاي مناسب و تناوب گیاهی می‌باشند که باید در تلفیق با هم براي فائق آمدن بر مشکل برنج هرز به کار گرفته شوند.