کرم سفید ریشه از راسته‌ی سخت بال پوشان بوده و هرساله خسارات فراوانی را به درختان میوه مخصوصاً درختان میوه‌ی سردسیری و گیاهان زراعی و زینتی وارد می‌سازد. کرم سفید ریشه با تغذیه از ریشه و طوقه‌ی گیاهان به آن‌ها خسارت وارد می‌کند. لاروهای سنین مختلف کرم سفید ریشه با تغذیه از پوست و چوب گیاهان جریان شیره‌ی گیاهی را قطع کرده و باعث ضعیف شدن و سپس زرد شدن گیاه می‌شوند. همچنین به علت قطع کردن ریشه‌ها درختان خشک شده و دچار خزان بی‌موقع می‌شوند و به‌آسانی توسط باد و یا عوامل دیگر کنده می‌شوند. لاروهای سن اول به گیاهان زراعی حمله می‌کنند اما سنین بالاتر به درختان آسیب می‌رسانند.

خصوصیات مورفولوژیکی

حشرات کامل کرم سفید ریشه سوسک‌هایی بزرگ به طول ۳ تا ۴ سانتی‌متر و عرض ۱.۵ تا ۲.۵ سانتی‌متر و دارای شاخک‌های ده مفصلی هستند (در حشرات ماده ۵ مفصل و در حشرات نر ۷ مفصل به‌صورت ورقه درآمده). به رنگ قهوه‌ای یا سیاه بوده و پوشیده از لکه‌های سفید می‌باشند. تخم حشره بیضی‌شکل و سفیدرنگ بوده. لاروها دارای بدنی خمیده و قوسی شکل و سفیدرنگ بوده و درون خاک زندگی می‌کنند.

لاروها پس از تغذیه و رشد کامل حدوداً ۸ سانتی‌متر طول دارند و دارای سر قهوه‌ای‌رنگ و آرواره‌های بزرگ جهت جویدن ریشه می‌باشد. شفیره‌ها زردرنگ و بیضی‌شکل بوده و در نزدیکی سطح خاک زندگی می‌کنند. زمستان گذرانی این آفت به شکل لارو می‌باشد.

چرخه‌ی زندگی کرم سفید ریشه

این حشره هر ۲ یا ۳ سال یک نسل دارد (بسته به شرایط تغذیه‌ای و دمای خاک). حشرات کامل معمولاً در اواخر بهار و اوایل تابستان ظهور می‌یابند و جفت‌گیری کرده و حشرات ماده حدود ۴ روز پس از جفت‌گیری شروع به تخم‌ریزی داخل خاک کرده (در عمق ۷ تا ۱۰ سانتی‌متری خاک)، تخم‌ها ۲ الی ۳ هفته بعد تفریخ شده و لاروهای سن اول وارد خاک شده و شروع به تغذیه از ریشه‌های سطحی گیاهان زراعی کرده و در سطح خاک زندگی می‌کنند.

لاروهای سنین بالاتر به عمق خاک رفته و از ریشه‌ی درختان تغذیه می‌کنند. همچنین با گرم شدن هوا لاروها به سطح خاک آمده و با سرد شدن هوا ب عمق خاک می‌روند. لاروها پس از ۲ الی ۳ سال به شفیره تبدیل‌شده و شفیره‌ها حدوداً پس از ۲۰ تا ۲۵ روز به حشرات بالغ تبدیل می‌شوند.

روش‌های مبارزه و کنترل کرم سفید ریشه

روش‌های زراعی

با توجه به اینکه لاروهای سنین مختلف این آفت در خاک نزدیک ریشه درختان زندگی و زمستان گذرانی می‌کنند شخم زدن خاک‌پای درختان می‌تواند تعداد زیادی از لاروها مخصوصاً لاروهای سن اول که نزدیک به سطح خاک هستند را از بین ببرد. بهترین زمان جهت شخم زدن پای درختان از اردیبهشت تا مهرماه گزارش‌شده است. همچنین استفاده از شخم زمستانه و یخ آب زمستانه نیز باعث نابودی تعدادی از لاروها می‌شود. همچنین در اواخر بهار که حشرات کامل ظاهر می‌شوند، می‌توان در صبح زود که حرکت چندانی روی درختان ندارند، با تکان دادن درختان باعث ریزش آن‌ها روی زمین شد و سپس اقدام به جمع‌آوری و انهدام آن‌ها کرد.

روش مکانیکی و استفاده از تله‌های نوری

حشرات کامل این آفت درشب، اطراف نور چراغ‌ها جمع می‌شوند و جفت‌گیری و تغذیه‌ی آن‌ها در غروب آفتاب و اوایل شب می‌باشد. درنتیجه یکی از راه‌های کنترل این آفت استفاده از تله‌های نوری جهت به دام انداختن و انهدام حشرات کامل قبل از تخم‌گذاری می‌باشد.

استفاده از دشمنان طبیعی

کرم سفید ریشه دشمنان طبیعی فراوانی دارد. گونه‌هایی از زنبورهای جنس Thipha و Scolia پارازیتوئید لاروها هستند. باکتری Bacillus popilliae باعث ایجاد بیماری روی لاروها می‌شود. قارچ Metarrhizium anisopliae پاتوژن مرحله‌ی لاروی این آفت است. مورچه‌ها از تخم این حشره تغذیه می‌کنند و پرندگان نیز حشرات کامل و لاروهایی که توسط شخم به سطح خاک آمده‌اند را به‌عنوان غذا شکار می‌کنند.

روش‌های شیمیایی

برای از بین بردن کرم سفید ریشه می‌توان از اکثر حشره‌کش‌ها مانند دیازینون، دورسبان، سایپرمترین و…استفاده کرد. همچنین می‌توان سموم حشره‌کش مانند دیازینون ۶۰ درصد به نسبت ۱.۵ در هزار، دورسبان به نسبت ۲ در هزار را در خرداد و تیرماه پای درختان (زیر سایه‌انداز درخت) ریخت و چند روز بعد با یک آبیاری سبک آن را به محل فعالیت لاروها در خاک برسانیم و باعث از بین رفتن آن‌ها شویم. این نوع سم‌پاشی باید در زمان خروج لاروهای سن یک باشد. همچنین میزان سم مورداستفاده بسته به سن درخت و بافت خاک متفاوت است.

جمع‌بندی

آفات یکی از عوامل اصلی خسارت به گیاهان و درختان میوه هستند که باعث کاهش عملکرد و کیفیت محصولات زراعی و باغی می‌شوند. در صورت مبارزه‌ی اصولی و به‌موقع با آفات و تلفیق روش‌های کنترل می‌توان از خسارت و از بین رفتن محصول جلوگیری کرد. بعضی آفات مانند شته‌ی سبز هلو علاوه بر خسارت مستقیم با ترشح عسلک باعث خسارت‌هایی مانند اختلال در فتوسنتز و بسته شدن روزنه‌های گیاهی می‌شوند.

بعضی دیگر مانند لاروهای کرم سفید ریشه اگر به‌موقع کنترل نشوند و به سنین بالای لاروی برسند حتی در جمعیت‌های کم می‌توانند باعث نابودی کامل یک درخت شوند، به‌عنوان‌مثال بر اساس تحقیقات انجام‌شده ۴ تا ۵ عدد لارو کرم سفید ریشه قادرند ریشه‌های یک درخت گیلاس ۴ ساله را از بین ببرند و باعث قطع درخت شوند.